PRYWATNY GABINET LEKARSKI

Krytyczne doniesienie o resweratrolu wzbudziło kontrowersje i sprzeciw. Precyzujemy nasz pogląd w tym zakresie. Polifenole nie są syntetyzowane w organizmach zwierzęcych, są wtórnymi metabolitami roślinnymi o bardzo zróżnicowanej budowie chemicznej. W zależności od liczby pierścieni aromatycznych oraz ich połączeń, dzieli się na klasy: flawonoidy, kwasy fenolowe, stilbeny i lignany.
Występowanie związków polifenolowych w świecie roślinnym jest powszechne. Zidentyfikowano około pięciu tysięcy samych flawonoidów. Występują w częściach jadalnych produktów roślinnych i roślinach leczniczych. Występują w roślinach strączkowych, zbożach, orzechach, nasionach, grzybach, warzywach, kawie, herbacie, kakao, owocach cytrusowych i winogronach. Występowanie wybranych polifenoli.

Grupy polifenoli	Grupy flawonoidów	Rośliny zawierające polifenole
Kwasy fenolowe		maliny, czarne porzeczki, poziomki, czerwona cebula, herbata
Lignany		siemię lniane, ziarna zbóż, kawa
Stilbeny		resweratrol – przeciwutleniacz występujący w owocach, pestkach winogron, winie
Flawonoidy	katechiny	morele, wiśnie, czerwone wino, kakao, zielona herbata
	flawony	seler naciowy, nać pietruszki, ziarna zbóż
	izoflawony	ziarno soi
	flawanony	białe części cytrusów, nasiona brzoskwiń
	flawanole	cebula, herbata
	antocyjany	czerwone wino, ziarna zbóż, winogrona, jagody, żurawina

Duża liczba grup hydroksylowych nadaje tym związkom właściwości antyoksydacyjne, dzięki czemu chronią one organizm człowieka przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Polifenole wykazują również działanie przeciwzakrzepowe, przeciwzapalne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe oraz uszczelniają naczynia krwionośne. Wraz z kwasem askorbinowym, karotenoidami i tokoferolami zabezpieczają organizm ludzki przed działaniem stresu oksydacyjnego. Epikatechina, wyizolowana z rośliny Pterocarpus marsupium, wykazuje działanie hipoglikemiczne. Badania przeprowadzone in vitro na komórkach trzustki szczura wykazały, że związek ten przyczynia się do wzrostu syntezy i wydzielania insuliny. Również daidzeina, będąca izoflawonoidem soi spowalnia wchłanianie glukozy, poprzez hamowanie aktywności α-amylazy oraz α-glukozydazy, które są enzymami ściśle zaangażowanymi w hydrolizę węglowodanów w przewodzie pokarmowym. Z kolei genisteina ma zwiększać tolerancję na glukozę u kobiet po menopauzie. Wykazano także przeciwcukrzycowe działanie procyjanidyn pochodzących z pestek winogron. Podczas badania in vivo na szczurach z cukrzycą zaobserwowano obniżenie poziomu glukozy we krwi i pogłębienie hipoglikemicznego efektu insuliny pod wpływem jednorazowego podania ekstraktu zawierającego procyjanidy z pestek winogron. Niestety nie udało się potwierdzić w długotrwałym stosowaniu polifenoli w tym resweratrolu w szczególności, że ma on rzeczywiście korzystny wpływ w chorobie cukrzycowej, co do lepszej prognozy zdrowotnej w przyszłości (mniejsza ilość komplikacji) i wydłużenia oczekiwanego czasu przeżycia. Amerykańska agencja Food and Drug Administration rekomenduje diety bogate w fitoestrogeny jako czynnik zmniejszający ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną serca i miażdżycę, nie tylko u kobiet. Wskazuje jednocześnie, że polifenole są jednymi z wielu naturalnych antyoksydantów, ale nie należy ich przeceniać. Zjawisko narastania fali tsunami schorzeń cywilizacyjnych, w tym cukrzycy, jest zbyt skomplikowane i o wielowątkowym wywodzie. Każdy, kto przecenia jeden dominujący mechanizm patogenetyczny na poziomie subkomórkowym popełnia grzech redukcjonizmu. Z kolei zjawisko „paradoksu francuskiego” można argumentować działaniem naturalnego polifenolu (resweratrolu RES (3,4’,5-trihydroksystilben) występującego w winogronach i czerwonym winie. Analiza związków polifenolowych zawartych w ekstraktach z winogron potwierdziła ich hamujący wpływ na peroksydację lipidów błon komórkowych i ochronne działanie przed utlenianiem lipoprotein o małej gęstości (LDL), a także wpływ na zmniejszenie stężenia cholesterolu HDL. Nie ma żadnych wiarygodnych dowodów na to, aby wyekstrahowane duże ilości resweratrolu w niefizjologicznych mega dawkach miały wpływ na procesy starzenia się organizmu i stępienia postępu chorób przewlekłych, w tym cukrzycy. Jeżeli działają korzystnie na zahamowanie kaskady wolnorodnikowej to nie jako „czyste” preparaty RES, lecz jako jeden z wielu polifenoli, które spożywać należy jako kolorowe warzywa i owoce nie pozbawione skórek, bo tam jest ich najwięcej i nie poddane gotowaniu czy smażeniu. Bardzo drogie preparaty resweratrolu nie oparły się próbie czasu i nie mogą być uznane jako swoiste remedium na schorzenia cywilizacyjne. Ci, którzy tak twierdzą, są specjalistami od marketingu producentów tego „jedynie słusznego” modnego antyutleniacza jako suplementu. Wiele badań wskazuje, że dieta bogata w związki polifenolowe korzystnie wpływa na zdrowie, zmniejszając ryzyko zapadalności na choroby cywilizacyjne, zatem w profilaktyce: także cukrzycy typu 2, nowotworów czy osteoporozy. W okolicznościach, kiedy choroby zaistniały i postępują niestety nie udało się potwierdzić ich korzystnego wpływu na polepszenie stanu zdrowia i powstrzymanie procesów chorobowych.