Minimalne ilości krwi są codziennie wydalane ze światła jelit wraz z kałem. Są one jednak tak małe, że żaden test ich nie wykrywa. Dodatni wynik badania na krew utajoną (FOBT) wskazuje więc na zwiększoną (niefizjologiczną) utratę krwi przez przewód pokarmowy. Istnieją dwa typy testów: 1) tradycyjny gwajakolowy – gFOBT, oraz 2) test bibułowy (nowszy). Różnica sprowadza się głównie do sposobu przeprowadzenia badania. Nawet w drogerii typu Rossmann są dostępne testy na krew utajoną, wydatek do 20 zł.

Test z użyciem bibułek jest dostępny w aptekach bez recepty, a gwajakolowy jest wykonywany w laboratorium. Testy na krew utajoną wykrywają niewielkie ilości krwi pochodzącej z przewodu pokarmowego. Częstą przyczyną takiego krwawienia jest rak jelita grubego. U zdrowych osób obu płci, u których w rodzinie nie stwierdzono przypadków zachorowań na raka jelita grubego, po 50 roku życia zaleca się wykonywanie testu na krew utajoną raz do roku. Lekarz może zalecić unikanie przyjmowania określonych leków lub stosowanie odpowiedniej diety przez kilka dni poprzedzających wykonanie badania. Warto również pamiętać, aby przez 3 dni przed pobraniem próbek nie poddawać się zabiegom stomatologicznym. W wyniku krwawienia z dziąseł krew może przedostać się do układu pokarmowego i wówczas test da wynik fałszywie dodatni. Przyjmowanie aspiryny zwiększa ryzyko wystąpienia krwawienia z błony śluzowej żołądka, a tym samym – dodatniego wyniku testu na krew utajoną. Należy zaprzestać przyjmowania aspiryny na 3 dni przed oddaniem próbek stolca do badania. Składniki pokarmów, np. czerwonego mięsa, brokułów, rzepy i chrzanu oraz niektóre leki np. kolchicyna, jodyna czy kwas borowy mogą wchodzić w reakcję z barwnikami znajdującymi się na aplikatorze testu, co skutkuje jego fałszywie dodatnim wynikiem. Z kolei witamina C zaburza działanie testu i ten – nawet w przypadku obecności krwi w pobranej próbce – daje wynik fałszywie ujemny. W przypadku testu laboratoryjnego gFOBT – z laboratorium otrzymasz co najmniej jeden papierek testowy. Próbki należy pobrać z 3 kolejnych wypróżnień – zazwyczaj w ciągu 3 kolejnych dni. Każda próbka powinna znaleźć się w osobnym czystym pojemniku. Należy unikać zanieczyszczenia jej moczem lub wodą. Na papierku testowym znajduje się Twoje nazwisko oraz data pobrania. Za pomocą aplikatora należy pobrać niewielką próbkę stolca i przenieść ją na zaznaczone na papierku testowym miejsce, a następnie zaczekać chwilę, aż preparat wyschnie. W zależności od podtypu testu, wszystkie trzy próbki należy umieścić na jednym papierku testowym lub na trzech osobnych. O szczegóły zapytaj lekarza lub osobę, od której otrzymasz test. Po zebraniu próbek należy je zwrócić do laboratorium lub innego wskazanego przez lekarza miejsca.
W przypadku testów dostępnych w aptekach bez recepty, aplikator umieszcza się w toalecie tuż po wypróżnieniu. Test zawiera substancje chemiczne, które powodują zmianę zabarwienia aplikatora, jeśli w stolcu obecna jest krew. Test ten jest bardziej subiektywny niż badanie laboratoryjne. Podobnie jak w przypadku testu gFOBT, należy go powtarzać przez 3 kolejne dni. Badanie stolca na krew utajoną jest metodą wykrywania raka jelita grubego. Krew w stolcu może być jedynym objawem toczącej się choroby nowotworowej.  Prawidłowo – wynik testu FOBT jest ujemny (brak krwi w stolcu). Dodatni wynik badania świadczy o obecności krwi w stolcu – w wyniku krwawienia w obrębie przewodu pokarmowego (krwawiący wrzód, zachyłki jelita, polipy, choroby zapalne jelit, hemoroidy, nowotwór) lub połknięcia krwi (krwawienie z nosa, dziąseł). Krwawienia pochodzące z polipów czy guzów nowotworowych są okresowe.  Krew nie pojawia się więc podczas każdego wypróżnienia. Stąd pobranie 3 próbek w ciągu kolejnych 3 dni zwiększa szanse wykrycia istniejącego krwawienia. Pomimo, iż testy domowe bazujące na zmianie koloru aplikatora pod wpływem kontaktu z próbką są badaniami o wysokiej czułości, Twój lekarz może zalecić Ci dodatkowo wykonanie analizy laboratoryjnej stolca (gFOBT). Potwierdzenie jest równoznaczne ze skierowaniem na kolonoskopię. Z tego może wynikać również potrzeba badania RTG z podwójnym kontrastem.