Posiłki w biegu, a między nimi fast foody i słodkie przekąski, wiele godzin przed komputerem czy za kierownicą, a na odstresowanie alkohol i papierosy. Tzw. zespół metaboliczny dopada każdego, kto uprawia taki styl życia. Diagnoza wymaga prostych pomiarów antropometrycznych (BMI i obwód w pasie) i badań laboratoryjnych we krwi: poziom trójglicerydów, cholesterolu, glukozy i próby wątrobowe. Zespół metaboliczny związany jest przede wszystkim ze stylem życia, który w wysokim stopniu zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 i chorób układu sercowo-naczyniowego (zawał serca, udar mózgu na skutek miażdżycy), które odpowiadają za 51,2% zgonów Polek. Dotyczy on co czwartej Polki, prowadzącej niezdrowy i niesportowy tryb życia, a więc mających otyłość brzuszną (obwód w pasie powyżej 88 cm) i nadciśnienie tętnicze (powyżej 130/85 mm Hg). Osoby te wykazują insulinooporność (i co za nią idzie cukrzycę) i dyslipidemię (niewłaściwy poziom trójglicerydów i cholesterolu). Otyłość połączona z brakiem aktywności fizycznej powoduje oporność organizmu na insulinę i dochodzi do podwyższonego stężenia insuliny i glukozy. Jeżeli w organizmie na stałe utrzymuje się zwiększony poziom glukozy, powoduje to uszkodzenie wielu narządów (głównie naczyń krwionośnych i nerek), a w konsekwencji wywołuje cukrzycę. Jesteśmy w stanie walczyć ze swoją nadwagą czy otyłością, zacząć uprawiać sport, ograniczyć używki, zmniejszyć ilość tłuszczów i przetworzonych węglowodanów w posiłkach. Niestety, na czynniki genetyczne nie mamy wpływu. Dotyczą one osób, w których rodzinach występowały wcześniej przypadki cukrzycy typu 2, choroby serca czy nadciśnienie. Ważny jest również fakt, że ryzyko wystąpienia tego zespołu wzrasta wraz z wiekiem. Jeżeli stężenia glukozy na czczo, w ciągu dwóch różnych dni wyniesie w przedziale 100-125 mg%. Wówczas lekarz zleca doustny test obciążenia glukozą (OGTT). Badanie polega na ocenie wydzielana insuliny oraz szybkości regulacji poziom cukru we krwi pacjenta. Jego wynik jest konieczny do stwierdzenia ewentualnej insulinooporności, która jest jedną z przyczyn cukrzycy typu 2. Oznaczenie lipidogramu służy ocenie poziomu trójglicerydów i cholesterolu całkowitego, jak i dwóch jego frakcji. Frakcja HDL, czyli lipoproteina o wysokiej gęstości, zwana jest potocznie jako tzw. dobry cholesterol, odpowiedzialna jest za transport cholesterolu do wątroby. Z kolei LDL (lipoproteina o niskiej gęstości) to tzw. zły cholesterol, który niestety bierze udział w powstawaniu blaszek miażdżycowych w ścianach tętnic, co prowadzi do udaru mózgu i zawału serca. Dyslipidemia dzieli się na hipercholesterolemię (zbyt wysoki poziom całkowitego cholesterolu), hipertriglicerydemię (zwiększone stężenie trójglicerydów) lub hiperlipidemię mieszaną, czyli podwyższone stężenie zarówno złego cholesterolu jak i trójglicerydów, przy jednoczesnym obniżonym stężeniu dobrego. Wątroba u osób spożywających zbyt dużo tłuszczu czy alkoholu może nieprawidłowo funkcjonować (być otłuszczona). O jej stanie świadczą aminotransferazy, enzymy wątrobowe, których aktywność wzrasta na skutek ich uszkodzenia. Aby zbadać stężenie enzymów wątrobowych i bilirubiny należy wykonać w laboratorium diagnostyki badanie. W tym przypadku lekarz zleca próby wątrobowe: ALT (Alat), AST (Aspat), ALP (fosfataza alkaliczna), bilirubina i GGTP (Gamma-glutamylotransferaza). Aby nas to nie spotkało należy prawidłowo się odżywiać, unikać w szczególności produktów wysoce przetworzonych, cukrów prostych, słodyczy i słodkich napojów, produktów mało wartościowych. Do tego zaleca się regularną kontrolę masy swojego ciała i ciśnienia tętniczego oraz uprawianie aktywności fizycznej minimum 3 razy w tygodniu. Przynajmniej raz na 3 lata, a u osób zagrożonych corocznie lekarz zleca wykonanie poziomu glukozy na czczo i oznaczenie lipidogramu. Do takich badań zaleca się standardowo zjeść lekką kolację o godz. 18 dnia poprzedniego i po odpoczynku nocnym przyjść rano na czczo na badanie.