Analogi ludzkiej insuliny – zalety i wady

Chorzy zadają wiele pytań szczególnie wówczas, kiedy czas na zmianę i są zaskoczeni, bo za analogi muszą płacić znacznie więcej niż dotychczas za klasyczne ludzkie insuliny. Wedle mojej najlepszej wiedzy i doświadczenia lekarskiego niniejszym informuję, że wszystkie analogi (pojedyncze czy mieszanki) mają swoje zalety i wady jak każdy lek, a diabetolog jest jedyną osobą, która to wyważy: korzyść nad ryzykiem, skuteczność nad ceną.

 

Korzyści z zastosowania analogów długo działających typu glargina czy detemir: mniejsza skłonność do nocnych niedocukrzeń, u dzieci niwelowanie zjawiska brzasku, jedna iniekcja na dobę, lepiej wyrównana glikemia w leczeniu skojarzonym z doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi, lepszy komfort życia.

Zalety szybkich analogów ludzkiej insuliny typu lispro, aspart czy glulizyna (humalog, novorapid, apidra): mniejsze ryzyko hipoglikemii poposiłkowej, mniejszy przyrost glikemii po posiłku, brak opóźnienia w działaniu (bezpośrednia korespondencja z posiłkiem), możliwość dodatkowych modyfikacji ze względu na zmienny styl życia (np. w systemach pracy zmianowej), stabilniejszy przebieg glikemii, często odczuwalna poprawa jakości życia.

Z kolei zastosowanie tzw. premiksów, czyli dwufazowych mieszanek analogowych insuliny ludzkiej daje pewne pośrednie korzyści, mianowicie: mniejsze ryzyko hipoglikemii poposiłkowej ze względu na dwukrotnie szybszy i wyższy poziom analogu fazy pierwszej, przez co osiągamy mniejszy przyrost glikemii po posiłku i krótszy czas hiperrinsulinemii. Brak opóźnienia w działaniu zezwalający na bezpośrednią korespondencję z czasem przyjęcia posiłku. Utrzymanie stałego stężenia analogu fazy drugiej do następnej iniekcji przez to stabilniejszy przebieg glikemii,  co jest ważne dla chorych z upośledzeniem funkcji wątroby i nerek. Łatwiej jest uniknąć nieprzewidzianych niedocukrzeń, bowiem nie wszystkie koodeterminanty tego zdarzenia chory jest w stanie przewidzieć. Łatwiejsze jest także pole manewru, kiedy chory nie osiąga docelowego przedziału glikemii, możliwe są dodatkowe modyfikacje, dla przykładu: zastosowanie w porze obiadowej dodatkowo szybkiego analogu i zmiana ordynacji mieszanki analogowej przed kolacją z 25/75 na 50/50 bez obawy o niedocukrzenie między 2-3 w nocy.

Jakie są aktualnie znane wady: zbyt wysoka dopłata dla chorego, a w przypadku analogów okołodobowych bezszczytowych pełna opłata bez refundacji dla pacjentów z typem 2 choroby cukrzycowej. Od 1.07.2012. te ostatnie (glargina - Lantus i detemir – Levemir) będą na liście refundacyjnej dla kobiet w ciąży, dzieci i chorych z typem 1 cukrzycy. Dalej wadą są wszystkie negatywne działania jak każdej insuliny o ile nie leczymy równolegle w programach pozafarmakologicznych (przyrost masy ciała, niedocukrzenia, większe trudności z usystematyzowaniem leczenia). W ramach tzw. pamięci metabolicznej (jest o niej artykuł na tej stronie) wyrównaniu cukrzycy służy systematyczność, powtarzalność i przewidywalność. Tu się kłania tzw. „ethos drobnomieszczański”, gdzie wszystko w życiu jest uporządkowane. To służy choremu. Zatem mówienie o elastyczności w alimentacji, tak lub nie dla przekąsek itd. to nieporozumienie. Na koniec wadą jest pewna niewiadoma, mianowicie w jakim stopniu w długich okresach leczenia wpłyną analogi na oczekiwany czas przeżycia? Czy będą miały wpływ np. w leczeniu skojarzonym z doustnymi lekami przeciw cukrzycowymi na występowanie ostrych incydentów niedokrwienia w narządach strategicznych (mózg, serce) i na przebieg mikroangiopatii o obrazie stopy cukrzycowej, zaburzeń funkcji nerek i oczu? Nie znamy także odległych skutków mitogennych, czy dla przykładu korzyści odległe (mniej kalectwa i inwalidztwa pochodzenia cukrzycowego) będą znacznie przewyższało ryzyko ułatwionej neogenezy (powstawania nowotworów)?

Dostępność analogów i ich mieszanek na rynku polskim: Humalog i mieszanki cena urzędowa detaliczna 100% - 138,64 zł za1500j. Humalog, Humalog Mix25/75; wkłady i KwikPen, opłata chorego 40,84zł. Novorapid i mieszanki - cena detaliczna 100% - 138,84 zł za 1500j. Novorapid, NovoMix 30/50; penfille, opłata chorego 43,43 zł. Apidra; wkłady i SoloStar 1500j, opłata chorego 33,14zł. Levemir; penfill, 1500j opłata chorego ok. 288 zł. Lantus; wkłady 1500j  ok. 225 zł; SoloStar 1500j.  ok. 227 zł.

Od 1.07.2012 r. bazalne analogi Lantus i Levemir dla chorych z typem 1 cukrzycy w tym dzieci i młodzieży od 2 r.ż. w odniesieniu do Levemir (90,81zł typ1 od 1.07) i od 6 r.ż. dla Lantusa (74,11zł typ1 od 1.07.) płatność dla pacjenta wyniesie 30% ceny detalicznej.