ul. Zgierska 2/8, 91-002 Łódź


dr n. med. Zygmunt Trojanowski

specjalista chorób wewnętrznych i diabetologii


dietetyk - Urszula Sobiecka-Trojanowska
porady dietetyka w zakresie chorób cywilizacyjnych

Zapisy nr tel.: 602-395-601

PRYWATNY GABINET LEKARSKI

ul. Zgierska 2/8, 91-002 Łódź


dr n. med. Zygmunt Trojanowski
specjalista chorób wewnętrznych i diabetologii

dietetyk - Urszula Sobiecka-Trojanowska
porady w zakresie chorób cywilizacyjnych

PRYWATNY GABINET LEKARSKI

Odległe skutki źle leczonej cukrzycy w układzie nerwowym

Odległe skutki źle leczonej cukrzycy są straszne, to wielkie cierpienie, upokorzenie i ograniczenie jakości życia. Nie sieję defetyzmu, to jest do uniknięcia. Na poziomie małych naczyń te „późne” komplikacje manifestują się uszkodzeniem siatkówki ze ślepotą, uszkodzeniem układu nerwowego z deformacją stóp i owrzodzeniami, uszkodzeniem nerek z ich niewydolnością z koniecznością leczenia sztuczną nerką lub przeszczepieniem nerki. U chorych z cukrzycą typu 1 wymienione powikłania rozwijają się po kilku lub kilkunastu latach złego leczenia, u chorych z cukrzycą typu 2 niemal 50% podopiecznych ma te komplikacje mniej lub bardziej zaawansowane, już w chwili rozpoznania choroby. Jeżeli są niezbyt nasilone, a objawy są dyskretne, można stępić ich postęp i zaleczyć dolegliwości.

Synonim tych przewlekłych komplikacji, powikłania „późne”- napisałem w cudzysłowie, nie jest to błąd, skoro już na początku leczenia są obecne w tak wielu przypadkach. Prowadzi to do wniosku jak słabo i w sposób mało aktywny „przesiewamy” nasze społeczeństwo pod tym kątem. Cukrzyca jest „małpą” wielu innych schorzeń, więcej, miesza się i nawarstwia z innymi chorobami cywilizacyjnymi. Doprawdy, niewielu ludzi kojarzy spadek samopoczucia i zawężenie rezerwy wysiłkowej z cukrzycą, czy chorobą nowotworową. Wiedza prozdrowotna i wyczulenie na te problemy, wobec pandemii tych schorzeń, powinny zapalać w nas, „czerwoną diodkę” ostrzegawczą. Tak jednak nie jest. Lepiej usłyszeć od lekarza uspokajający werdykt, że to przejściowe, czynnościowe zaburzenia organizmu, aniżeli narazić się na nieodwracalne komplikacje nierozpoznanych poważnych schorzeń. Jest to temat na osobne doniesienie, wracam do tematu powikłań przewlekłych w układzie nerwowym. Czas trwania cukrzycy oraz stopień kontroli metabolicznej to czynniki przepowiadające wystąpienie i stopień ciężkości neuropatii. Średnio u 60% chorych na cukrzycę typu 1 i 2 rozwija się to powikłanie. Rozpoznanie można ustalić na podstawie dobrze zebranego wywiadu, badania przedmiotowego i badań dodatkowych. Często brak jawnych objawów klinicznych polineuropatii stóp, lub długi okres utajenia sprawiają, że owrzodzenie stopy ma miejsce w 60% przypadków, a amputacje nóg w następstwie zespołu stopy cukrzycowej w prawie 85% przypadków. Polineuropatia stóp jest najczęstsza i przy współistnieniu niedokrwienia nóg, prowadzi do stopy cukrzycowej. Przebieg jej jest powolny, podstępny, a objawy narastają stopniowo, tak, że chory nie dostrzega niebezpieczeństwa . Przy czym objawy są symetryczne i dotyczą grzbietowej i podeszwowej części stóp, w zakresie końcowego unerwienia długimi nerwami kończyn dolnych. Objawy są bardzo zróżnicowane. Występują: przeczulica, zaburzenia odczuwania dotyku, temperatury, wibracji, bólu. Czasem ból jest przeszywający, kłujący, piekący na stopach i przedniej powierzchni podudzi. Lekarz, który opanował abc badania neurologicznego, ma jakieś minimalne doświadczenie i zgromadził odpowiednie proste narzędzia rozpoznawcze, bezzwłocznie rozpoznaje to powikłanie. Powinniśmy zatem (mówię o zespołach leczniczych) przynajmniej raz w roku badać chorego w tym kierunku, aby nie przeoczyć wczesnego utajonego okresu, kiedy najłatwiej jest pacjentowi pomóc. W mojej praktyce w takich okolicznościach, już sam wygląd nóg, ich trofika i równoległe zaburzenia ukrwienia, każą mi zatrzymać się na chwilę, aby sprecyzować podejrzenie. Młotek neurologiczny, kamerton lekarski, bateria mikrofilamentów, igły, szczoteczki, gwiazda polineuropatii, kieszonkowy Doppler przepływowy do zbadania conajmniej wskaźnika kostka/ramię, plus badanie palpacyjne na wszystkich poziomach, pozwalają na szybką, bezbłędną, wcale nie czasochłonną diagnozę, która jest początkiem ukierunkowanego leczenia. Chory wcale nie musi krążyć pomiędzy specjalistami, aby doczekać skutecznego leczenia po 6 miesiącach. Rokowanie i poprawa, są gorsze, aniżeli wówczas gdybyśmy w naszych zespołach leczniczych, już przy pierwszej wizycie w ten sposób badali chorych na cukrzycę. Warunkiem rozpoznania jest dobrze zebrany wywiad odnośnie charakteru zgłaszanych dolegliwości. Należy również wziąć pod uwagę inne przyczyny neuropatii, nawarstwiające się na cukrzycę. Jest to bardzo ważne, gdy mamy do czynienia z gwałtownie narastającymi objawami, gdy występują głównie zaburzenia ruchowe i uszkodzenie wielu nerwów czaszkowych. W mojej praktyce często stwierdzam współistnienie przewlekłego nadużywania alkoholu, przyjmowania leków neurotoksycznych, niskiego stężenia witaminy B12 lub B6 i hipertriglicerydemii. Pacjenci z dodatkowymi przyczynami neuropatii często mają objawy czuciowe i zmiany dotyczące także rąk i ma ona cięższy przebieg. W niewielu przypadkach dla wykluczenia współistniejącego zespołu cieśni nadgarstka, neuropatii nerwu łokciowego i współistniejącej przewlekłej zapalnej polineuropatii demielinizacyjnej, konieczne jest badanie elektrofizjologiczne. Taką potrzebę najczęściej dostrzega konsultujący neurolog, który powinien być pod telefonem i brać udział w konsylium. Zapobieganie przewlekłym powikłaniom stanowi istotę opieki diabetologicznej.

Terminy corocznych badań w kierunku polineuropatii u chorych z typem 2, powinny być ustalane i wpisywane do dokumentacji i do kajetu pacjenta w czasie pierwszej wizyty. Badanie „przesiewowe” w kierunku neuropatii cukrzycowej w cukrzycy typu 1 po raz pierwszy, po 5 latach trwania choroby, o ile wcześniej nie występują objawy sugerujące występowanie neuropatii, oraz już w momencie rozpoznania w cukrzycy typu 2.

Aktualnie nie ma skutecznego leczenia farmakologicznego, dolegliwości można jednak w znacznym stopniu złagodzić, a postęp powikłania wyhamować. Powszechnie w leczeniu neuropatii cukrzycowej stosuje się: kwas alfa-liponowy, rozpuszczalne w tłuszczach pochodne tiaminy, inhibitory ACE, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, leki przeciwpadaczkowe, opioidy, nienarkotyczne leki przeciwbólowe oraz preparaty o działaniu miejscowym. Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne niestety często są przeciwwskazane u ludzi starszych ze względu na współistniejącą jaskrę i zaburzenia naczynio-ruchowe. Nowsze antydepresanty, inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny dają mniejszą liczbą działań niepożądanych, ale są też mniej skuteczne. Najdłużej stosowanym lekiem jest karbamazepina. Gdy jest nieskuteczna w leczeniu bólu neuropatycznego, to sięgamy po gabapentynę, rozpoczynając od dawki 300 mg na noc. Wykazano także skuteczność pregabaliny oraz lamotryginy, najnowsze doniesienia mówią o skuteczności innych leków przeciwpadaczkowych: tiagabiny, lewetyracetamu i topiramatu. W mojej praktyce udawało mi się wielokrotnie uzyskać benefit dla chorego łącząc tramadol z elektroterapią. Leczenie wspomnianymi przeze mnie nowoczesnymi lekami przeciwpadaczkowymi jest bardzo drogie, a przecież musi być długotrwałe (poza padaczką nie są refundowane). Skuteczność leczenia bólu neuropatycznego powinna być oceniana najwcześniej po 2 miesiącach terapii. Dawki leków należy zwiększać stopniowo do skutecznej, niestety w wielu przypadkach limitowane to jest wystąpieniem objawów niepożądanych. Z mojego doświadczenia wynika, że w tych okolicznościach skuteczne dawki leków uśmierzających są o wiele niższe, gdy zastosuje się równoległe leczenie fizyko-terapeutyczne i rehabilitacyjne.

Dr Zygmunt Trojanowski

Przy wyniku ponad 20 pkt ze względu na wysokie ryzyko cukrzycy zgłoś się do diabetologa w celu weryfikacji.

Nasze pasje i zainteresowania

Nasze biebrzańskie peregrynacje - in memoriam

Bagna i torfowiska Biebrzy, jej fauna i flora unikatowe w skali świata, depozyt natury dla przyszłych pokoleń. Wszechobecna komercja nieproszona i nachalna wciska się zewsząd za sprawą ludzi, którzy posiadając pieniądze uważają, że są koroną stworzenia. Zatem wszystko im wolno i wszystko im się należy. Obca im jest zasada życia, jaką na 300 lat przed Chrystusem wyartykułował Epikur: umiarkowanie uważamy za największe dobro nie dlatego, abyśmy w ogóle mieli poprzestawać na małym, ale dlatego, żebyśmy nauczyli się żyć skromnie w przeświadczeniu, że najlepiej korzystają z dóbr ci, którzy ich najmniej pożądają. Uczmy się cieszyć każdą chwilą, która nie jest bolesna… Chciałoby się rzec: co za czasy, co za ludzie. Czasami nie mogę oprzeć się wrażeniu, że żyjemy w eschatonie.

Więcej…

Listy Pliniusza Młodszego do Kalpurni I w.n.e. (z cyklu oblicza mistrzów)

…Pliniusz zapewnia swoją Kalpurnię. Piszesz, że moja nieobecność niemało Cię dręczy, a jedyną pociechę w tym znajdujesz, że zamiast mnie masz moje zwoje i nieraz nawet kładziesz je na tym miejscu, gdzie ja sam przebywałem. Dobrze mi, że mnie szukasz, miło, że zadowalasz się taką pociechą.

Więcej…

List Gustawa Flauberta do Colet (z cyklu oblicza mistrzów)

…mężczyzna kochający swą praczkę będzie z nią zaznawał rozkoszy, mimo iż będzie wiedział, że jest głupia; ale jeżeli kobieta kocha prostaka, jest to zapoznany geniusz, dusza wybrana itd., tak iż wskutek tej wrodzonej skłonności do zezowania nie widzą one prawdy, gdy ją się spotyka, ani piękna tam, gdzie ono się znajduje.

Więcej…

List Wolfganga Amadeusza Mozarta do Konstancji (z cyklu oblicza mistrzów)

Tymczasem wszystkiego dobrego - korzystaj ze swojego
błazna stołowego, ale myśl o mnie, mów o mnie i kochaj
mnie zawsze tak, jak ja zawsze będę kochał moją
Stanzi-Marini i jej... Stu!... knaller..., paller..., sznip..., sznap...,
sznur..., sznepperl..., snai!

Więcej…

Lili Marleen – szlagier czasu strasznej wojny

Norbert Schultze skomponował muzykę do piosenki „Lili Marleen” w 1938 roku do tekstu Hansa Leipa z 1915 r. Piosenka stała się wielkim przebojem muzycznym w czasie II wojny światowej. Zawdzięczała go nie tylko własnej urodzie, ale i ekspresyjnemu wykonaniu aktorki niemieckiej o obywatelstwie amerykańskim - Marleny Dietrich, występującej dla żołnierzy amerykańskich.

Więcej…

Dietetyka

Ogólne zasady żywienia w cukrzycy cz.2

Tłuszcze należy spożywać w ograniczonych ilościach. Ich głównym źródłem powinny być oleje roślinne i margaryny miękkie. Oliwa z oliwek i olej rzepakowy zawierają jedno-nienasycone kwasy tłuszczowe, mogą być więc spożywane na surowo lub stosowane do obróbki termicznej potraw. Olej słonecznikowy i sojowy to źródło wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, dlatego powinny być spożywane jedynie na surowo. Nie zaleca się spożywania smalcu i słoniny. Zawartość tłuszczu w diecie chorego na cukrzycę powinna dostarczyć 30–35% wartości energetycznej diety. Tłuszcze nasycone powinny stanowić mniej niż 10% wartości energetycznej diety.

Więcej…

Ogólne zasady żywienia w cukrzycy cz.1

Stanowisko lekarzy jest takie, że żywienie chorych z cukrzycą opiera się na zasadach racjonalnego żywienia ludzi zdrowych. Normy dziennego zapotrzebowania na energię, podstawowe składniki odżywcze, a także witaminy i składniki mineralne są opracowane i od dawna dostępne. Naszym celem jest doprowadzenie do sytuacji, gdzie szacunkowo (dawnej mówiło się „na oko”) można ocenić na podstawie menu dziennego, mianowicie jaka była kaloryczność dzienna, czy nie za duża w stosunku do spalania cukru przez organizm i czy niezbędne składniki tj, główne grupy pokarmowe (białka, tłuszcze i właśnie węglowodany złożone) makro i mikroelementy, witaminy i woda zostały w należny sposób uzupełnione.

Więcej…

Nadmiar przeciwutleniaczy może szkodzić

Większość doniesień prasowych podkreśla pozytywne skutki zjadania przeciwutleniaczy. Dzieję się tak, gdy naszym głównym źródłem przeciwutleniaczy jest żywność. Jeżeli jednak przesadzimy z przyjmowaniem przeciwutleniaczy jako suplementów, może to wywołać również negatywne skutki – donoszą naukowcy z Kansas State University. Badacze sprawdzali możliwość poprawienia metabolizmu mięśni szkieletowych, poprzez wykorzystanie przeciwutleniaczy. Paradoksalnie okazało się, że zbyt duża dawka przeciwutleniaczy daje efekt odwrotny. Przeciwutleniacze usuwając ze środowiska nadtlenek wodoru, który co prawda jest silnym utleniaczem, ale z drugiej strony wspomaga rozszerzanie się małych naczyń krwionośnych.

Więcej…

Jeszcze raz o żywieniu z epoki paleolitu

Bardzo interesującym zjawiskiem jest rozwój ruchu paleo, którego zwolennicy odrzucają oficjalny paradygmat medyczno-żywieniowy i jego narzędzia badawcze, jako błędne z antropologicznego i ewolucyjnego punktu widzenia.

Więcej…

Zdrowe odżywianie – krytycznie

Zalecenia dotyczące tzw. „zdrowego odżywiania” wyrządziły ludziom wiele złego, a współczesna nauka o żywieniu stwarza jedynie pozory naukowości. Historia zmagań konkurencyjnych paradygmatów: hipotezy węglowodanowej i hipotezy tłuszczowo-cholesterolowej w leczeniu chorób cywilizacyjnych jest pouczająca. Ta pierwsza wywiedziona z badań nad otyłością, koncentrowała się nad szkodliwą rolą węglowodanów, których nadmiar w diecie powoduje problemy z przemianą materii i w rezultacie otyłość i cukrzycę typu 2 – oraz przyczynia się do wielu schorzeń cywilizacyjnych. Hipoteza tłuszczowo-cholesterolowa jest jej zaprzeczeniem. Wywiedziona z poszukiwań przyczyn choroby wieńcową za problemy zdrowotne obwinia tłuszcze, szczególnie tłuszcze nasycone. To one mają wywoływać choroby serca, bo podnoszą poziom „złego” cholesterolu oraz powodują otyłość (teoria bilansu energetycznego).

Więcej…

Licznik odwiedzin

735083
dzisiajdzisiaj71
wczorajwczoraj110
w tym tygodniuw tym tygodniu339
w tym miesiącuw tym miesiącu3188